Ura e Vashës

Ura e Vashës

“Ura e Vashës “ndodhet midis fshatrave Klos dhe Guri i Bardhë. Ajo lidh dy brigjet e lumit Mat dhe ka qenë mjeti i vetëm i komunikimit në rrjedhën e sipërme të lumit Mat. Ura ka një hark dhe në të djathtë në anën e përroit ka një dritare shkarkimi. Këmbët e saj janë vendosur në malin Vërrith dhe malin Dish.

 

Është e gjatë 11 m, hapësira midis dy këmbëve është 7 m dhe lartësia e harkut nga pasqyra e ujit është 7 m. Gjerësia e gjurmës së urës është 2. 8 m dhe është e shtruar me gurë dhe pllaka. Harku i tij është gjysëm rrethor dhe është bërë me gurë gëlqerorë të latuar dhe katrorë dhe me dy qemere. Të dy anët e harqeve janë të përforcuara me grepa hekuri.
 

Në anën e djathtë të shkëmbit, kur vjen nga Guri i Bardhë, mund të shihni gjurmët e vendit ku ishte fiksuar një dedikim, i cili kishte të bënte me ndërtuesit dhe kohën e ndërtimit të tij. Kjo urë ka mbajtur mbi supe tërë barrën e karvaneve rrugore për në Dibër, të cilat e lidhnin atë me bregdetin nga ku merrej kripa dhe produktet e tjera.

 

“Ura e Vashës” nuk e kishte këtë emër. Ajo u quajt “Ura e Skurës” dhe u ndërtua si një punë bamirësie nga Haxhi Hajrulla Skura nga lagjja “Mansaj” e Gurit të Bardhë, afërsisht 300 vjet më parë. Emërtohet “Ura e Vashës” e cila ndodhet jo shumë larg saj, në Sheun e Dishit dhe sot quhet “Ura e Skurës”. Duke qenë më e rëndësishme dhe emri “Ura e Vashës” më simbolik, e ka përvetësuar këtë emër, duke u njohur si i tillë në gojën e kalimtarëve.

 
Krahasimi me urat e tjera të Matit, “Ura e Vashës”, teknikisht dhe tipologjikisht, përkon me urën e “Hoxhaj”, “Kulmares”, “Skura” në Gur të Bardhë dhe “Shën e Premtes” në Gurrë të Vogël. Jashtë Matit, megjithatë, ajo i ngjan fazës së dytë të shtimit të “Urës së Mesme” në Shkodër dhe “Urës së Kamareve” në Librazhd, të cilat dihen kur u ndërtuan; “Ura e Mesme” u ndërtua nga Mehmet Pasha Bushati në shekullin e 15-të. XVIII, dhe “Ura e Kamareve” kishte një dedikim që daton që nga viti 1715.

 

Ura e Vashës vizitohet nga shumë turistë shqiptarë dhe të huaj, madje një tabelë e vogël ku shkruhet “Ura e Vashës” është vendosur nga turistët çekë. Bukuritë natyrore dhe vlerat historike të kësaj zone janë krejt të panjohura për shumë shqiptarë, jo më për të huajt. Por me ndërtimin e rrugës së Arbrit, turistët pritet të rriten. Përgjatë kësaj rruge ka shtëpi karakteristike prej guri, me dritare të vogla të quajtura frëngji.

 

Familja e Ali Sina është e vetmja familje që jeton në fund të dy shpateve, një familje e klasës punëtore që mirëmban rrugën vetë, dhe Ura e Vashës.

 

Legjenda thotë se e ka marrë emrin nga fakti se një familje nga fisi Skuraj, e cila jetonte në Gur të Bardhë, kishte vetëm një vajzë, e cila nuk u martua sepse nuk mund të kalonte lumin. Një ditë vajza vendosi të ndërtojë urën me të ardhurat e saj.